Bnak kalan mungkn prnah branya-anya kka mnapa hasl prslangan anara bunga brwarna mrah, apakan bunga brwarna puh? Aau kalan pnasaran mngapa kurunan ar ua nuk klnc brwarna abu-abu apakan kurunan brwarna ham? Smua hal rsbu apa kalan mukan jawabannya jka kalan lah mmplajar mkansm pwarsan sfa (hras) aau gnka mnl. HUKUM PEWARISAN SIFAT MENDEL Jka nvu ngan sfa A mlakukan prkawnan ngan nvu lan ngan sfa B, sfa kurunannya apa mngku salah sau nuknya aau mrupakan hasl kombnas ar sfa kua nuknya. Pnurunan aau pwarsan sfa ar nuk aau ua kpaa gnras (kurunan) brkunya sbu Hras. Prswa pwarsan sfa rsbu mngku pola-pola hras. Hukum Mnl mrupakan Hukum Hras yang mnjlaskan prnsp-prnsp pnurunan sfa paa organsm. Unuk mngmbangkan ornya, Mnl mnggunakan objk kajan brupa anaman kacang kapr aau rcs. Mnl mngama ujuh sfa kacang kapr (Psum savum) rsbu, anara lan: bj bula banngkan ngan bj krpu; bj warna kunng banngkan ngan bj warna mrah; buah warna hjau banngkan ngan buah warna kunng; buah mulus banngkan ngan buah brlkuk; bunga warna ungu banngkan ngan bunga warna puh; an lak bunga aksal (kak) banngkan bunga rmnal ujung; sra baang panjang banngkan ngan baang pnk. Paa waku pmbnukan gam, gn alam all mngalam sgrgas (pmsahan) scara bbas ar plo mnja haplo. Inga ya, bahwa All u snr aalah pasangan gn yang rlak lokus yang sama paa kromosom homolog. Hukum I Mnl jlaskan olh Mnl alam bnuk prslangan monohbr (sau sfa ba). Unuk mmuahkan kalan mmplajar prslangan monohbr, brku jlaskan slah-slah yang brkaan ngan prslangan. Sap nvu mmlk 2 all unuk gn yang mngnalkan suau sfa. All Domnan akan ksprskan spnuhnya paa knampakan nvu, sangkan al rssf ak ksprskan scara jlas paa knampakan nvu. Conohnya: all bunga ungu (P) aalah omnan an all bunga puh (p) aalah rssf. (Jangan lupa bakan huruf kapal an huruf kcl paa pnulsan gn) Suau sfa nvu smbolkan ngan spasang all.Jka spasang all rsbu nk/sama maka sbu Homozgo, conohnya paa anaman rcs galur murn unuk bunga ungu (PP) aau bunga puh (pp). Sbalknya jka spasang all rsbu brba maka sbu Hrozgo, conohnya anaman rcs bukan galur murn unuk bunga ungu (Pp). Gnop aalah susunan (komposs) gnk ar suau sfa aau karakr nvu. Gnop mnunjukkan sfa asar yang ak ampak an brsfa mnurun aau warskan paa kurunannya. Conohnya: PP, Pp aau pp . Smnara u, Fnop aalah hasl ksprs ar gnop ngan lngkungannya yang brupa sfa yang ampak ar luar shngga apa ama. Sbaga conoh aalah ukuran anaman (ngg aau pnk), warna bunga (ungu aau puh), bnuk bj (bula aau ksu) sb. Gambaran nang lokus all, homozgo, hrozgo, gnop an fnop, apa lha paa sksa brku: Prslangan monohbr aalah prslangan ngan sau sfa ba. Maksunya aalah paa prslangan n, hanya mmprhakan sau sfa saja, spr warna bunganya saja (mrah, puh, sb) aau bnuk buahnya saja (bula, lonjong, sb). Tap-ap prslangan br smbol, anaman nuk br smbol P (sngkaan ar parnal). Kurunan I (kurunan prama) sbu flal sngka F1, kurunan II sbu F2 an srusnya. Prhakan conoh prslangan paa sa bunga rcs yau bunga brwarna ungu ngan puh brku: Dar prslangan rsbu, apa kahu bahwa F1 (Kurunan prama) smuanya brwarna ungu ngan gnop (Pp). Slanjunya, mar ka lha bagamana warna bunga F2 hasl ar prslangan F1 ngan F1 (F1 slangkan ssamanya)! Trnyaa warna bunga paa F2 (kurunan k-ua) aa ungu an puh. Gnop ungu mlpu (PP) an (Pp) Ja prbanngan (Raso) Fnop F2 = Ungu : Puh = 3 : 1 Aapun raso Gnop F2 = PP : Pp : pp = 1 : 2 : 1 Jka naraskan , prswa sgrgas yang rja mnuru Mnl aalah sbaga brku: Hukum Mnl II knal sbaga Hukum Asoras yau, hukum brpasangan aau pnggabungan scara bbas. Hukum n mnyaakan bahwa sap gn aau sfa, akan brpasangan scara bbas ngan gn aau sfa lan. Brku akan jlaskan Hukum II Mnl paa prslangan Dhbr (ua sfa ba). Msalnya: bnuk bj kacang kapr (bula an ksu) an warna (kunng an hjau). Paa prslangan anara anaman kapr brbj bula warna kunng homozgo (BBKK) ngan kapr brbj ksu warna hjau (bbkk), akan mnghaslkan 16 kombnas gnop kurunan sbanyak 100% anaman brbj bula an brwarna kunng. Slanjunya, apabla anam an F1 rsbu slangkan ssamanya (sama-sama F1), rnyaa paa kurunan kua (F2), raso F2 = 9 : 3 : 3 : 1. Unuk lbh jlasnya prhakan prslangan hbr brku! B brsfa omnan rhaap b, K omnan rhaap k, ja BbKk = Bula kunng. Dngan mkan smua F1 brsfa Bula Kunng Yuk, skarang ka mukan hasl F2 jka F1 slangkan ssamanya! Dngan mkan, akan prolh F2 = bula kunng (B_K_), bula hjau (B_kk), ksu kunng (bbK_), ksu hjau (bbkk). Unuk raso fnopnya aalah sbaga brku: Raso fnop = bula kunng : bula hjau : ksu kunng : ksu hjau = 9 : 3 : 3 : 1. Prswa pmbnukan gam paa prslangan hbr rsbu aas, rja 4 macam pnglompokan gn. Gn B mnglompok ngan gn K mmbnuk gam BK; gn B mnglompok ngan gn k mmbnuk gam Bk; gn b mnglompok ngan gn K mmbnuk gam bK; an gn b mnglompok ngan gn k mmbnuk gam bk. Ingn mncoba mnylsakan prslangan hbr? yuk smak vo brku!…. 3. Prslangan RsprokPaa nnya, prslangan rsprok aalah prslangan ngan sfa yang balk anara nuk janan an bnanya. Msal: smula, prslangan anara rcs brbunga ungu (janan/srbuk sar) ngan rcs brbunga puh (bna/puk), akan apakan smua kurunan F1nya brbunga ungu. Dan kurunan F2nya mnghaslkan rcs brbunga ungu an puh ngan prbanngan 3:1. (Lha prslangan monohbr paa anaman). Dmkan halnya jka balk, janan/srbuk sar ambl ar anaman rcs brbunga puh an srbukkan paa puk rcs brbunga ungu, hasl yang prolh bak paa F1 maupun F2nya ap sama spr smula. Prslangan yang mrupakan kbalkan ar prslangan sblumnya nlah yang sbu prslangan rsprok. 4. Back Cross (Prslangan Balk) an Ts Cross (Uj Slang)Back cross mrupakan prslangan anara kurunan F1 yang hrozgo ngan salah sau nuknya yang homozgo omnan. Prhakan conoh brku: Dua nvu F2 paa conoh aas, mmpunya gnop yang brba (TT an T) namun mmpunya fnop yang sama (ngg). Smak aja nh vonya, kalau kalan ngn lbh paham lag! F1: 50% Bunga Aksal (Aa) : 50% Bunga Trmnal (aa). Brar gnop ar bunga aksal rsbu brsfa hrozgo (Aa) 5. Sfa InrmPaa anaman bunga pukul mpa (Mrabls jalapa), prslangan anara anaman bunga pukul mpa brwarna mrah ngan bunga brwarna puh,rnyaa mnghaslkan nvu kurunan ngan bunga brwarna mrah mua yang brsfa nrm. Warna mrah mua mrupakan warna anara mrah an puh yang sbabkan olh ksprs ar all pnnu warna mrah ngan ksprs ar all warna puh. Olh karna u, kua all pnnu sfa ba rsbu kaakan mmpunya kkuaan yang sama alam mmngaruh munculnya sfa. Sfa anara yang urunkan ar sfa nuk prama ngan sfa nuk k-2 nlah yang sbu sbaga sfa nrm. Prhakan bagan prslangan brku! Lbh manul lag kalau kalan mau smak vo brku! B. PENYIMPANGAN SEMU HUKUM MENDEL Inga-nga ya…. rnyaa, ak smua prslangan monohbra mnghaslkan prbanngan fnop F1 = 3 : 1 aau prbanngan gnop F1 = 1 : 2 : 1, an prslangan hbra mnghaslkan prbanngan gnop F1 = 9 : 3 : 3 : 1. Dalam prakknya, hasl prslangan hbra, apa mnghaslkan prbanngan yang mrupakan varas ar prbanngan 9 : 3 : 3 : 1 yau 12 : 3 : 1 aau 9 : 7 aau juga 15 : 1. Mskpun mkan, prbanngan rsbu ap mngku auran Hukum Mnl. Olh karna u, hasl prbanngan rsbu kaakan sbaga pnympangan smu Hukum Mnl. Smak bak-bak ya, macam pnympangan smu Hukum Mnl brku! a. AavsmPaa nraks gn n, suau sfa nukan olh all-all ar gn yang brba yang brnraks aau salng mmngaruh alam mmunculkan sfa fnop, shngga mnghaslkan kurunan yang brba ngan nuknya. Jka ayam brpal ros slangkan ngan pa (bj), smua kurunan F1nya brpal walnu. Prhakanlah agram prslangan brku! Trnyaa ar prslangan ayam brpal ros an pa, haslkan fnop baru yau walnu. Apa yang mnybabkan rbnuknya pal walnu? Pal walnu muncul karna nraks 2 pasang all (gn) yang omnan. Smnara u, prslangan anara ssama ayam brpal walnu haslkan 4 macam pal yau walnu, ros, pa, an 1 pal yang baru yau sngl ngan prbanngan 9 : 3 : 3 : 1. Pal sngll rja karna aanya 2 pasang all (gn) yang rssf. Brku vo lahan soal aavsm, smak ya… b. KrpomrKrpomr brasal ar kaa Krpos (Yunan) brar rsmbuny, shngga krpomr kaakan sbaga gn omnan yang solah-olah rsmbuny jka brr snr an akan ampak pngaruhnya apabla brsama-sama ngan gn omnan yang lannya. Prswa krpomr n rja paa prslangan bunga Lnara marocanna brwarna mrah (AAbb), ngan bunga Lnara maroccana brwarna puh (aaBB). A = aa pgmn anosann a = ak aa pgmn anosann B = plasma basa b = plasma asam Warna mrah sbabkan olh aanya pgmn anosann alam lngkungan asam (AAbb/Aabb). Warna ungu sbabkan olh aanya pgmn anosann alam lngkungan basa (AABB/AaBB). Jka alam plasma ak rapa pgmn anosann, bak alam lngkungan asam aau basa, maka akan rbnuk warna puh (aaBB/aaBb/aabb). Yuk, smak saja, bagamana haslnya jka Lnara maroccana mrah slangkan ngan Lnara maroccana puh! c. PolmrPolmr aalah sfa yang muncul paa prslangan hrozgo ngan banyak sfa ba yang brr snr, ap mmngaruh bagan yang sama ar suau organsm. Conohnya aalah ganum brbj mrah yang mmlk ua gn yau M1 an M2, shngga apabla kua gn rsbu brmu maka ksprs warna akan smakn kua. Coba skarang, lakukan prslangan ganum brbj mrah (M1M1M2M2) ngan ganum brbj puh (m1m1m2m2), nannya yang mnghaslkan kurunan F2 ngan prbanngan mrah : puh = 15 : 1. In apa lha paa bagan prslangan bawah n! . Epsass-HposassEpsass aalah sbuah aau spasang gn yang mnuup aau mngalahkan ksprs gn lan yang ak slokus (sall). Sangkan Hposass aalah gn yang ruup olh sbuah aau spasang gn lan yang ak slokus (yang bukan allnya). Msalnya, ganum brskam ham (HHkk) slangkan ngan ganum brskam kunng (hhKK) mnghaslkan F1 ganum brskam ham. Jka F1 slangkan ssamanya, akan mnghaslkan F2 ngan prbanngan fnop 12 ham : 3 kunng : 1 puh. Hal n rja karna fakor H mnuup fakor K. Fakor H sbu psass an fakor K aalah hposass Agar kalan lbh mngr, prhakan bagan psass-hposass brku! Unuk lahan soal krpomr, polmr an psass/hposass, smak vo brku ya… . Gn-gn Komplmnr.Gn-gn komplmnr mrupakan nraks anara gn-gn omnan yang brba namun jka muncul brsama akan salng mlngkap, shngga akan salng mmbanu alam mnnukan fnop. Jka salah sau gn ak aa, maka pmunculan fnop mnja rhalang. Conoh komplmnr apa mukan paa kasus prslangan bunga Lahyrus ooraus yang rr ar gn: C = mmbnuk pgmn warna c = ak mmbnuk pgmn warna P = mmbnuk nzm pngakf p = ak mmbnuk nzm pngakf Prslangan anara bunga Lahyrus ooraus brwarna puh ngan bunga Lahyrus ooraus brwarna puh pula, akan mmprolh kurunan F1 ngan fnop ungu, kmuan F1 slangkan ngan ssamanya, maka gnras aau kurunan F2 aa yang ungu an puh. Unuk lbh jlasnya prhakan bagan prslangan brku!
Brasarkan hasl prslangan apa lha bahwa gn C an P ak akan mnunjukkan warna (ungu) apabla kuanya ak rapa brsama-sama alam sau gnop. Jka ngn lbh jlas, klk an smak vo brku! PENERAPAN HUKUM MENDEL DI BIDANG PERTANIAN DAN PETERNAKAN Pngnalan mngna konsp gn an pwarsan lah mmbanu manusa alam mlakukan prbakan muu gnk unuk mmprolh sfa unggul anaman an hwan buaya. Sfa-sfa unggul paa anaman msalnya unuk anaman pangan ngan karakr cpa pann, sklus hup pnk, pann brhasl ngg, sra ahan rhaap srangan hama an pnyak. Sfa-sfa unggul paa hwan msalnya sap ngan kunggulan apa mnghaslkan agng, susu, an lmak susu yang banyak; ayam ngan kunggulan banyak brlur an cpa gmuk; sra paa kua ngan kunggulan apa brlar cpa. Prbakan muu gnk paa anaman an hwan apa lakukan ngan brbaga cara, yau slks, prslangan (hbrsas), an muas buaan. Slks Banyak varas anaman an hwan yang brguna bag manusa prolh ar pross slks, karna varas mmang suah aa anara anggoa spss yang sama. Suah brulang kal manusa mmlh sfa-sfa yang ngnkan ar ap gnras umbuhan aau pun hwan. Gn-gn yang brsfa unggul prahankan an akan warskan kpaa anakan shngga prolh anaman aau hwan yang buyakan brkualas ngg. Slks paa umbuhan msalnya slks rhaap brbaga varas pa, ganum, an knang, yang mmprlhakan sfa ahan rhaap hama aau mnghaslkan pann ngg. Slks paa hwan msalnya paa sap Hrfor karna mnghaslkan kuanas an kualas agng lbh bak. Prslangan (Hbrsas)Prslangan aau hbrsas mrupakan prkawnan anara ua nvu anaman aau hwan yang brasal ar spss yang sama, ap brba sfa gnknya. Prslangan paa anaman msalnya prslangan paa pa. Conohnya prslangan pa jns A yang mmlk karakr bnuk gabah gmuk panjang (GG), ahan hama (HH), namun ksur nas ak puln alas pra (pp) an warna gabah kusam (kk), ngan pa jns B yang mmlk karakr bnuk gabah rampng pnk (gg), ak ahan hama (hh), namun ksur nas puln (PP) an warna gabah kunng brsh (KK), Hasl prslangannya aalah pa hbr (hasl prslangan) ngan smua sfa omnan. Olh karna hbr mrupakan hrozgo an bukan mrupakan galur mum, unuk mnapakan hbr F1 yang sama prlu lakukan prslangan rus-mnrus ngan mnggunakan parnal yang sama. Bla ngn mmprolh galur mum maka hbr F1 slang kmbal ngan ssamanya. Mlalu prslangan yang brulang-ulang akan prolh galur mmu ngan karakr yang ngnkan. Prslangan paa hwan rnak ruama brujuan unuk mnngkakan sumbr pron alam waku rlaf sngka. Msalnya ayam pagng aau sap yang prumbuhannya cpa ngan baan yang cpa gmuk aau sap prah yang ar susu an lmak susunya banyak. Prslangan paa hwan apa lakukan ngan cara prslangan sanak, prslangan mum, prslangan luar, an prslangan baur. Prslangan Sanak (Inbrng) Prslangan Mum (Pur Brng) Prslangan Luar (Cross Brng) Prslangan Baur (Up Brng) Muas BuaanMuas buaan mrupakan prubahan susunan aau jumlah mar gnk/DNA (muas gn) aau kromosom (muas kromosom) paa sl-sl ubuh makhluk hup, yang lakukan ngan sngaja olh manusa. Muas buaan apa rja mlalu bbrapa cara, yau raas snar raoakf (raosoop) msalnya snar X, alpha, ba, an gamma, aau ngan snyawa kma brupa kolksn. Muas buaan ngan prnaman bj-bj anaman prkbunan an pranan alam kolksn mnybabkan anaman mmlk buah yang bsar an ak brbj. Msalnya buah smangka, ppaya, jruk, an anggur anpa bj. 2. Pnrapan Hukum Mnl paa Bang Pranan Pnrapan hukum Mnl bang pranan brujuan unuk Pnylangan paa anaman msalnya pnylangan pa ngan fnop ahan hama pra (HHpp) ngan ak ahan hama puln (hhPP). Pnylangan maksukan mnapakan kurunan pa ngan kualas unggul yau ahan hama puln. Hasl prcobaan prslangan, scara ors apa lha paa bagan brku: Brasarkan bagan prslangan apa kahu bahwa fnop kurunan prama (F1) 100% bugar gmuk. |